Mor solar seg medan ungane badar!
Dette bildet skal eg bruke som framside på boka eg heldt på å skrive.
På veg tilbake til båten vår etter lunch.
Regntid? Tja...
Hallvard, Frøya og Ylva snorklar i solnedgang.
Ein fantastisk dag på havet. Ja, eg har fletta håret, det tok over
Ylva og meg i aksjon. Vi har eit lite undervannskamera
Vi tok båt frå Dar es Salaam til Stone Town og noko av det første vi la merke til var det vanvittig turkise havet rundt øya. Vi fekk i oss litt mat før vi tok turen til nordspissen av Zanzibar og fant ein fin bungalow 2 meter frå stranda. Igjen bading, soling og snorkling, ein dag var vi på båttur til Mnemba, der det var vanvittig fint å snorkle (ja, vi såg både Nemo og Dorry), og til lunch åt vi grilla fisk på stranda. Sjømaten var kjempegod, men ein dag vart eg litt overmodig og bestilte blekksprut, noko som vart litt for tentaklete for meg. No er det lavsesong, og svært få turistar over alt (i tillegg til finanskrise som har ført til mindre turisme). Vi hadde eit par dagar i Stone Town, ein av afrikas finaste byar (verna av UNESCO). Så tok vi båten tilbake til Dar es Salaam. Lite sjø, men nok til at både Ylva og Frøya spydde. Vi andre såg ein klisjefilm av Mel Gibson. Ei overnatting i Dar, og så tok vi buss til Moshi, var der to netter, og tok buss til Nairobi. Fantastisk landskap undervegs, særleg mellom Arusha og den kenyanske grensa. Kilimanjaro er eit mektig fjell, vi var heldige med veret og fekk sett det stikke opp av skyane! Bussturane har vore spekka med problemer, Hallvard heldt på å gå i lufta mange gongar, men vi kom no fram til Nairobi til slutt:o).
Maren i myra, eit norsk koleraoffer frå epidemien i 1853.
Det er utbrudd av kolera i nærheten av Sigowet, og tre er døde. Hotell og slaktarar i Sigowet er stengt inntil vidare. Kolera er farlegast for små barn og folk som er underernærte, noko mange er her. Kolera er ein smittsom mage/tarm-sjukdom som gir voldsom diarè. Det oppstår stort væsketap innan kort tid, noko som kan vere dødelig innan eit døgn etter utbrot. Behandling er enkel: væsketilførsel. Ikkje rart om det smittar heller, for eg har sett at folk gjer frå seg i samme vannhol som dei hentar drikkevatn! Den siste koleraepidemien i Norge var i 1853 i Oslo med rundt 2500 døde (kloakk frå sjukehuset blanda seg med drikkevatnet...). Det var først mange år seinare at kolerabakterien vart oppdaga, og ein fann ut at sjukdommen smittar gjennom vatn. Mange år sidan det, men framleis fører kolera til at tusenvis døyr i u-land kvart år.
Her er Fredrik i rosa bukser. Rosa er ingen jentefarge her.
Oscar, Markus og Thomas
Eg og Kristine presenterer oss, noko vi alltid må uansett kor vi er. Vi ser ut som eit par fromme misjonærar, he he.
Lett å duppe av når temperaturen nermar seg 40 grader under blikktaket.
Baba yetu uliye mbinguni, Jina lako litkuzwe,
Ufalme wako uje, Mapenzi yako yatimizwe,
hapa duniani kama huko mbinguni.
Utupe leo riziki yetu.
Utusamehe deni zetu,
kama sisi nasi tuwasammehevyo wadeni wetu.
Na usitutie majaribuni, lakini utuokoe na yule mwowu.
Kwa kuwa ufalme ni wako, na nguvu, na utukufu hata milele.
Amina.
Fred, Peter og Julian som bur på gata i Kisumu
Vaffel likar stort sett å gå tur, når ho ikkje giddar meir, slenger ho seg ned i grøfta og nekter å gå lengre. Ho er redd for store bilar, men vil gjerne jage esel!
Robert, Irene, Brian, Mercy, Dennis og eit par ekstra linselus.
Frøya tar bilde av meg i lag med den søøøte kalven!
Vi har funne ein supergrei familie i Kiptere som vil passe Vaffel når vi skal vekk, og dei vil gjerne ha henne når vi reiser heim. Det er ellers mange som stoppar oss når vi går tur og seier: Give me the dog! Men dei veit vel at viss dei får ein valp av oss, har den fått lusekur, vaksine, ormekur, god mat og godt stell, og altså er ein hund med eit godt utgangspunkt. Veterinæren fortalte at denne rasen er vanskeleg å trene, men Vaffel har no allereide lært å gå på do ute. Men den et absolutt alt den kjem over, til og med drit! Dei som ikkje vil ha Vaffel, vil gjerne gi oss ein hund til, eller ein katt. Det er jo logisk, viss du har ein hund vil du jo ha fleire. «I bring you the cat tomorrow». Trur det held med Vaffel forløpig. Vi var i Kiptere i går, og det viste seg at barna hadde gått tur med både Vaffel og Chapati, den andre hunden dei har. Det er noko folk her elles aldri gjer, og synes det er veldig morsomt at vi går tur med hunden i band.
veit jo alle. Dei teltar til og med inne i huset! Folk som kjem på besøk synes det er veldig morsomt at vi har telt midt i stova, men Ylva og Frøya bur faktisk i det for tida. Det er Kristine som har tatt bilde av oss.
Dødaren Markus med prakteksemplaret av ei geit
Partering
Ser nesten ut som eit kunstverk!
I anledning at svenskane skulle reise, vart vi invitert på slakting og påfølgjande grillfest. Det var Markus som skulle stå for kuttinga av strupen, med Joseph og Oskar som hjelparar. Det vart ein grisete affære, vi fekk sjå prosessen frå avliving og tapping av blod til partering og vrenging av alle delar, inkludert tarmar. Det er som Norge før i tida, ein skal bruke alt. Så vart det grilling på rist over ei grop i jorda. Det var mange på besøk, men kvinnene sat stort sett på kjøkkenet og mennene inne i huset, bortsett frå the wazungus. Vi fekk servert kjøtt, chapati, ugali etc. Og rosina i pølsa: kokt mage/tarminnhold. Oskar spiste ei heil skål av det!!! Eg bøyer meg i støvet. Eg kom til å tenke på Roald Dahls «SVK» der er det ein som heiter «mageslukeren», det blir no Oskar sitt nye navn, he he. Eg smakte litt, det var slett ikkje så ille, men tanken på kva det var fekk det til å gå rundt for meg. Dei andre nøyde seg med å vere The Flintstones som gnagde på kvart sitt digre bein. Ylva syntes slaktinga var spanande, ho stod og fulgte nøye med heile tida. Men skal ho bli veterinær må ho vel tåle litt blod og gørr. Frøya ville ikkje sjå på og heller ikkje smake. Ho ville heller leke med Vaffel på andre sida av huset.
Vi brukar å kjøpe bein til Vaffel hos slaktaren, og denne gongen fekk vi litt diverse. Til og med litt av halen på geita var med. Vaffel slukte den heil og den kom ut igjen like heil (!).
Outside the classrooms
The girls dormatory.
Skulebøkene ser stort sett sånn ut.
Vi har fått pakken frå Anne-Lise og det var stas! Sjølv om Hallvard meiner du er ond som sendte Troika, he he. Men det var jo dette med perler for svin... Det er utruleg kjekt med pakke eller brev frå Norge, det er julekveld kvar gong. Tusen takk:-)
Ein gut som hentar vatn. Eselet legg seg ned så det blir lettare å laste på.
Satelittbilde som viser eit tørt Kenya
Would you drink this water? Her i Sigowet har dei faktisk ikkje noko
Her på Resam er det fleire vanntankar som blir fylt opp med regnvatn. No er det nesten tomt, ein må fylle på kvar dag. Vi har ikkje vatn på kjøkkenet eller på badet. I dusjen er det framleis vatn, men der kjem det ut mykje rart, mellom anna små igler og mygglarver. Dette vatnet drikk dei fleste her utan å koke det eingong. Er det rart dei blir sjuke? Regnet kjem om nokre veker. Det har vore lite regn i mange månader no, og i øst har det vore vanskeleg å dyrke noko. Ti millionar menneske står i fare for å svelte på grunn av dette. Normalt regnar det ein del frå september til desember, men i fjor kom det berre ein brøkdel av det normale. Her i vest er det grønt og frodig, men mais-hausten har likevel vore svært dårlig. Dette er på grunn av uroligheter som har gjort det vanskeleg for jordbrukarane å få sådd maisen i tide. Vest-Kenya er det mest fruktbare området i landet, og det meste av korn og mais blir produsert her. Men krig og spetakkel mellom ulike folkegrupper held fram. Så no er det innsamling på alle kantar til dei nødlidande, og regjeringa har erklært krisetilstand.
Ministoltzen!!!
Utsikt frå plenen til Rosemary
Arbeidarane på teplantasjen
Chapati, mmmm!!!
Det har vore sol og fint i heile dag, men i kveld tok det til å regne, lyne og tordne. Straumen går i eitt sett, så vi har stearinlys og hovudlykt klare til bruk. Vi var på tur til eselhaugen i ettermiddag, høgde 1900 m.o.h. og på vegen ned tok vi ein ny veg og fann mini-stoltzen, jippi! Vi hadde ein gjeng med ungar etter oss heile vegen, og alle vi treff vil som vanleg invitere oss heim til seg. I dag hadde vi heldigvis klart å vri oss unna heimebesøk, etter at vi var på besøk hos ein kollega av Hallvard i går, i ikkje mindre enn seks timar. Fekk omvisning på teplantasjen, såg på gården, satt på kjøkkenet lenge, låg ute på plenen og slappa av (!), osv, og etter tre timar var det mat. Og den maten var i grunnen verdt å vente på, for den var svinegod. Chapati, ris, kjøtt, grønnsaker, pumpkin soup. Då var vi så svoltne at vi åt alt for mykje. Men etterpå var det jo meir avslapping, så det gjorde ikkje noko. Så gjekk vi og kikka på kuene når dei vart mjølka, og var innom hønsehuset. Så var det te-servering, chai (te med mjølk rett frå kua). Så var vi ein tur på utedoen før vi tusla heimover.
Kisumu - ein vakker by, bosset flyt i gatene...
...med mange vakre bygg! Ein del vart ødelagt under valget i desember 2007, då folk gjekk amok og brant ned hus og raserte byen.
Utanfor huset til David og Rachel
Oppvask. Kvinnene vaskar opp i baljar ute og legg til tørk på stativet. Ingen har innlagt vatn eller straum, og alle har utedo. Mykje jobbing...
I kyrkja. Hallvard og Frøya har fått nok for lenge sidan.
Her er menigheten, litt fleire enn på ei gjennomsnitts norsk gudsteneste?!
Lørdag var vi inviterte til David Bor, først i kyrkja (dei er 7. dags adventistar og har dermed lørdag som kyrkjedag) og så heim til han. Det vart ein lang dag, når gudstenesta gjekk inn i tredje time holdt vi på å svime av, det blir så varmt under blikktak i steikande sol, og i tillegg var det dørgande kjedelig. Vi måtte sjølvsagt fram og bli presentert skikkeleg for heile forsamlinga. Når det endeleg var ferdig vart vi kasta til ulvane. Det vil seie alle ungane som var der (mange) flokka seg rundt oss og ville glo på oss ta på håret vårt osv. Det blir altfor voldsomt for Ylva og Frøya. Det er skikkelig irriterande, for det er umulig å komme unna, dei følger etter kor langt som helst, og så ropar dei til andre framfor oss på stien slik at dei kan henge seg på, og dermed har ein alltid ein hale av folk etter seg. Etter kyrkja var vi heime hos familien til David, der vi vart servert geitekjøtt og diverse anna. Vi var der i timesvis, det er ikkje slik at ein kan stikke når ein har ete og tørrprata i eit par timar. Når ein er på besøk hos ein afrikansk familie er det uhøflig å gå før ein får lov. Og ein får aldri gå. Dei vil gjerne at ein skal vere der heile dagen. Sjølv om verten sit og ser på tv (kjempehøgt på swahili) og ein ikkje har meir å snakke om, så er det stas at ein berre sit der og glor. Men dei hadde heldigvis masse dyr som vi kunne gå og kikke på, og ein katt! Det rare var at kona i huset ikkje fekk ete med oss, berre mannen og ein nabo han hadde invitert. Dottera gadd han ikkje å presentere ein gong. Då vi hinta om at vi ville gå, kom dei med brus og kjeks, og så gjekk det ein time til. Og då ville kona i huset gjerne at Ylva og Frøya skulle vere igjen og overnatte!
Eitt av barna i snarveien til Kristine sitt hus. Folk her synes det er litt kaldt når temperaturen kryp ned i mot 20 grader, då må ein kle seg godt med jakke og lue:-)
Problemet heiter Vaffel og har flytta inn hos oss. Her er det skulearbeid på trappa. Frøya har dilla på matte. Det har IKKJE Ylva.
Sånn ser det stort sett ut når vi viser oss ute. Kan bli litt slitsomt i lengden.
